Czas teraźniejszy
Czas ten opisuje sytuacje, które dzieją się w danej chwili, lecz ich geneza może pochodzić z przeszłości i działać na przyszłość. Konstrukcja takiego czasu to:
Osoba + czasownik + reszta zdania.
Osoby:
R -Ja
Di -Ty
Et, At, Yt -On, Ona, Ono
My -My
Wi -Wy
Pr/Ppr -Pan/ Pani
Wyróżnia się także inne osoby, które też mają swoje końcówki, ale podstawową wersją są te u góry.
Aby poprawnie napisać zdanie w danym czasie, czasownik musi być odmieniony stosunkowo do osoby. Większość czasowników kończy się na -em i -en (końcówki te są odpowiednikami -ć na końcu czasownika) i to właśnie te końcówki zastępujemy końcówką odpowiednią do osoby:
Dla osoby R końcówką będzie -em. Tutaj sytuacja z końcówkami się nie zmiania.
Dla osoby Di końcówką będzie -en.
Dla osób Et, At, Yt końcówką będzie -et.
Dla osoby My końcówką będzie -es.
Dla osoby Wi Końcówką będzie -er.
Dla osoby Pr/Ppr końcówką będzie -iet.
Do tego wszystkiego też dochodzi reszta zdania. Nie ma tu zbyt wielkich wymagań i trzeba ją dostosować tak by całe zdanie brzmiało spójnie i zrozumiale.
PRZECZENIA (-)
Osoba + Bne + Czasownik + Reszta zdania.
Słówko Bne to zaprzeczenie danej czynności, ale też oznacze poprostu nie.
PYTANIE (?)
Shto'c + osoba + czasownik + reszta zdania.
Słówko Shto'c? oznacza Czy?
Przykładowe zdanie:
1. On idzie dziś do szkoły. (Czasownik gegeyem który oznacza iść)
(+) Et gegeyet die nah sh'ola.
(-) Et Bne gegeyet die nah sh'ola -On nie idzie dziś do szkoły.
(?) Shto'c et gegeyet die na sh'ola? -Czy on idzie dziś do szkoły?
Dodaj komentarz