2. Czas przyszły i przeszły

Czas przyszły opisuje zdarzenia, które dopiero mają/ mogą się wydarzyć. Konstrukcja tego czasu wygląda następująco: 

(+) Osoba + xem + czasownik + reszta zdania.

Słówko xem (siem) jest określnikiem czasu przyszłego. 

W czasie teraźniejszym Ja idę będzie tłumaczone jako R gegeyem, a Ja pójdę będzie tłumaczone jako R xem gegeyem. 

(-) Osoba + Bne + xem + czasownik + reszta zdania. 

(?) Shto'c + osoba + xem + czasownik + reszta zdania.

Przykładowe zdanie: 

1) On będzie jutro w szkole. 

(+) Et xem Bey iter nah sh'ola. 

(-) Et Bne xem Bey iter nah sh'ola. 

(?) Shto'c et xem Bey iter nah sh'ola 

Czas przeszły opisuje zdarzenia, które się już wydarzyły i mogą (nie muszą) mieć wpływu na przyszłość. Konstrukcja takiego czasu wygląda następująco: 

(+) Osoba + (czasownik + 'em) + reszta zdania. 

Słówko 'em jest określnikiem czasu przeszłego i dodaje się go bezpośrednio przyłączonego do czasownika. Pomiędzy tym słówkiem, a czasownikiem musi być apostrof. 

Czasami jednak czasownik (dla osoby Ja) kończy się na -em i przy czasie przeszłym dodawana jest ponownie ta końcówka. Wtedy żeby słowo nie miało dwóch -em to dochodzi do redukcji. np.:

-czasownik gewesem'em (robić) na czasownik gewes''em

(-) Osoba + Bne + (czasownik + 'em) + reszta zdania. 

(?) Shto'c + osoba + (czasownik + 'em) + reszta zdania

Przykładowe zdanie: 

1) Zeszłoroczni uczestnicy pisali o tegorocznych ambasadorach. 

(+) Dan pa' jarB'e ambassadoreB eB'erittet'em ou deu pa' jarB'e ambassadoreB. 

(-) Dan pa' jarB'e ambassadoreB Bne eB'eritter'em ou deu pa' jarB'e ambassadoreB. 

(?) Shto'c dan pa' jarB'e ambassadoreB eB'eritter'em ou deu pa' jarB'e ambassadoreB. 

! Rzeczownik Ambassadore oznacza zarówno uczestnika jak i organizatora i jedyna różnica występuje w wymowie !